دکتر افسانه شه بخش با اشاره به نقش حساس زنان و جایگاه آنان در سازندگی خانواده، مراقبت و توجه به نیازهای جسمی و عاطفی آن ها را دارای اهمیت زیادی دانست و به خبرنگار بهداشت نیوز گفت: در سنین بالای ۳۵ سال به دلیل تشکیل خانواده و متاهل بودن، فرزند داشتن و بعضا شاغل بودن، توجه به مراقبت در این گروه سنی نقش خیلی مهمی در اعتلای سلامت جامعه پیدا می کند.ایشان در پاسخ به این سوال ٬آیا خانم ها باید هر سال تست پاپ اسمیر (بررسی آزمایشگاهی تجمیع سلولها در دهانه رحم برای تشخیص سرطان)بدهند؟
گفت: در واقع مراقبت های اولیه برای زنان به حفظ سلامت، خدمات پیشگیرانه و تشخیص زودهنگام بیماری و در دسترس بودن و تداوم مراقبت تأکید دارد.
این متخصص زنان و زایمان خاطرنشان کرد: خدمات طبی پیشگیرانه شامل یک سری غربالگری ها، مشاوره در خصوص طیف وسیعی از رفتارها و خطرات بهداشتی از جمله اقدامات جنسی و پیشگیری از عفونت های منتقله از تماس جنسی، استعمال سیگار، مصرف الکل، رژیم غذایی و ورزش است.
عضو تیم تخصصی پژوهشگاه درمان ناباروری ابن سینا یکی از غربالگری های مهم برای زنان را انجام تست پاپ اسمیر عنوان کرد و گفت: در کل به خانم ها توصیه می کنیم از زمانی که فعالیت جنسی دارند، سالیانه باید این تست را انجام دهند و اگر بعد از سه بار، تست پاپ اسمیر آن ها منفی شد، نیازی نیست سالانه آن را تکرار کنند و آن را هر سه سال یک بار باید انجام دهند.
چند معاینه و آزمایش مهم برای خانم های بالای ۴۰ سال
دکتر شه بخش تأکید کرد: در مجموع آزمایش هایی که برای خانم ها در نظر می گیریم به عواملی چون سن، شرح حال و سابقه خانوادگی آن ها مریوط می شود و گاهی شاید مجبور شویم زودتر اقدامات تشخیصی و درمانی را انجام دهیم.
وی تصریح کرد: معاینات لازم برای خانم های بالای ۳۵ سال شامل بررسی عفونت های منتقله از تماس جنسی شامل تست های اچ آی وی، کلامدیا و گونوره است. همچنین در خصوص واکسیناسیون آن ها حتما باید اطلاعاتی داشته باشیم . مثلا واکسن اچ پی وی چون برای سنین قبل از ۲۶ سال است دیگر در این سنین نیازی به توصیه تزریق آن نیست. اما اگر فردی تا حالا تست غربالگری اچ پی وی نداده، لازم است هنگامی که تست پاپ اسمیر انجام می دهد از نظر اچ پی وی هم بررسی شود.
این متخصص زنان و زایمان گفت: بعد از اینکه سنین خانم ها به بالای ۴۰ می رسد، علاوه بر ارزیابی های پاپ اسمیر، می گوییم که هر سه سال یکبار، از سنین ۴۰ به بعد باید آزمایش قند خون ناشتا را هم انجام دهند. در ضمن بررسی سطح کلسترول و گلیسیرید نیز در خانم های بالای ۴۵ سال باید هر پنج سال یکبار انجام شود.
وی در رابطه با ضرورت انجام ماموگرافی اظهار داشت:انجام ماموگرافی نیز مساله بسیار مهمی است. اگر خانم ها شرح مثبت ندارند یعنی در اقوام نزدیکشان خانمی سرطان پستان ندارد، خانم ها بعد از ۴۰ سالگی هر دو سال، یک ماموگرافی باید انجام دهند اما در سنین بالای ۵۰ سال سالانه باید انجام دهند.
عربالگری سرطان های دستگاه گوارش در خانم های بالای ۵۰ سال
عضو تیم تخصصی پژوهشگاه ابن سینا بیان کرد: از آزمایشات مهم که به خانم های بالای ۴۰ سال توصیه می کنیم، اندازه گیری هورمون های تیروئید است خصوصا چون در کشور ما به دلیل اقلیم و زمین های پست، میزان جذب ید کم است و احتمال کم کاری تیروئید زیاد است، به همین دلیل توصیه می کنیم هر ۵ سال این تست ها انجام شود.
افسانه شه بخش غربالگری سرطان های دستگاه گوارش در زنان را بسیار مهم دانست و به بهداشت نیوز گفت: اگر خانمی سابقه ای نداشته باشد، بعد از سن ۵۰ سالگی سالیانه باید از نظر خون مخفی نمونه مدفوع بدهد و هر ۵ سال یکبار سیگموئیدوسکوپی یا هر ده سال یکبار کلونوسکوپی کند.
وی ادامه داد: بعد از ۵۰ سالگی لازم است که خانم ها از نظر واکسن های مختلف چون کزاز و آنفلوانزا بررسی شوند، خصوصا چون بعد از ۵۰ سالگی آنفلوانزا می تواند عوارض ایجاد کند، به طور روتین سالیانه لازم است که واکسن آنفلوانزا را تزریق کنند. همچنین بعد از سنین ۶۰سالگی نیز به دلیل یائسگی و کاهش تراکم استخوانی، حتما خانم ها باید تست تراکم استخوان را انجام دهند.
کدام دسته از خانم ها حتما باید سطح هموگلوبینشان بررسی شود؟
این متخصص زنان و زایمان گفت: معمولا بعد از سنین ۶۵ سال اگر فردی سه تست منفی پاپ اسمیر دارد، دیگر نیازی به انجام تست های پاپ اسمیر نیست اما در مورد سرطان های دستگاه گوارش همان طور که در بالا گفته شد، هر ۵ سال یکبار سیگموئیدوسکوپی کنند یا هر ده سال یکبار کلونوسکوپی کنند. همچنین بررسی قند ناشتا، اندازه گیری چربی خون، ماموگرافی و غربالگری را هم در این سنین داشته باشند.
شه بخش با تأکید براینکه وضعیت فردی خانم های بالای ۳۵ سال در بررسی و آزمایشات پزشکان مهم است، یادآور شد: در نژاد ما آسیایی ها کم خونی بین زنان شایع تر است و از طرف دیگر برخی خانم ها نیز سابقه ی خونریزی های شدید قاعدگی دارند، بنابراین به این زنان توصیه می کنیم حتما سی بی سی انجام دهند که ما سطح هموگلوبین خون آن ها را بررسی کنیم.
وی اشاره کرد: در خانم هایی هم که جزء کادر درمان هستند و یا جزء بیمارانی هستند که نیاز به تزریق خون دارند، لازم است حتما این ها واکسن هپاتیت بی را تزریق کنند.
تشخیص زودرس برخی توده ها در سنین ۳۵ سالگی به وسیله سونوگرافی ها
عضو تیم تخصصی پژوهشگاه ابن سینا گفت: یکی از توصیه های ما به خانم های بالای ۳۵ سال این است که خودشان ماهیانه معاینه ی ساده ی زیر پستان ها و زیر بغل را داشته باشند، حتی خانم هایی که سابقه سرطان پستان در خانواده و فامیل نزدیک دارند، زودتر معاینات را شروع کند و برای بررسی های بیشتر و آزمایشان و سونوگرافی و ماموگرافی تحت نظر پزشک زنان باشد.
شه بخش مطرح کرد: در خانم هایی که ۳۵ ساله هستند و هنوز اقدام به بارداری نکرده یا ازدواج نکرده اند، ما حتما به این ها توصیه می کنیم که اندازه گیری هورمون های پایه را داشته باشند زیرا در این سنین ذخیره تخمدانشان کم شده و با این اندازه گیری می توانیم تشخیص دهیم که اگر این فرد الان قصد بارداری و ازدواج ندارد، حداقل ذخیره تخمدانش مشخص شود که اگر کم شده باشد بتواند تخمک برای آینده فریز کند.
عضو تیم تخصصی پژوهشگاه ابن سینا به بهداشت نیوز گفت: بسیاری از توده های اولیه در همین سنین ۳۵ سالگی شکل می گیرند و با انجام سونوگرافی های معمولی می توان بسیاری از توده ها را تشخیص و پروسه ی درمانی را در خانم ها زودتر شروع کرد.
