در اجلاس عادی شورای حقوق بشر چه گذشت؟
پنجاهونهمین اجلاس عادی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد از تاریخ ۱۶ ژوئن تا ۸ ژوئیه ۲۰۲۵ در مقر سازمان ملل در ژنو برگزار شد. این اجلاس یکی از نشستهای عادی شورا در سال ۲۰۲۵ بود که طبق روال، به بررسی وضعیت حقوق بشر در کشورهای مختلف، گزارشهای گزارشگران ویژه، کمیسیونهای تحقیق، و نهادهای وابسته به سازمان ملل اختصاص داشت.
بر اساس اطلاعات منتشر شده در وبسایت رسمی دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد (OHCHR)، در جریان اجلاس ۵۹، موارد زیر ثبت شده است:
• تعداد گزارشها و مستندات رسمی ارائهشده: ۱۱۵ گزارش
• تعداد قطعنامههای تصویبشده (Resolutions): ۲۶ قطعنامه
• تعداد تصمیمها (Decisions): ۱۵ تصمیم
در میان گزارشهای ارائهشده، گزارش خانم فرانچسکا آلبانیز، گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره وضعیت حقوق بشر در سرزمینهای فلسطینی اشغالی، با عنوان:
“From the economy of occupation to the economy of genocide”
توجه گستردهای را در میان نهادهای حقوق بشری، رسانهها و دولتها به خود جلب کرد.
این گزارش در اواخر ژوئن ۲۰۲۵ به شورای حقوق بشر ارائه شد و به بررسی نقش شرکتهای تجاری در تداوم اشغال، آپارتاید و نسلکشی در فلسطین اختصاص داشت. در این سند، بر اساس اصول راهنمای سازمان ملل درباره تجارت و حقوق بشر، مسئولیت حقوقی شرکتهایی که در سرزمینهای اشغالی به فعالیتهای تجاری یا زیرساختی مشغولاند، تبیین شده است. گزارش یادشده شامل نام بیش از ۴۵ شرکت فعال در حوزههای نظامی، فناوری، ساختوساز، انرژی، مالی و لجستیک است.
این گزارش یکی از معدود گزارشهایی در سطح سازمان ملل بود که بهصراحت از مفاهیمی چون جنایت نسلکشی، جنایت علیه بشریت، نقض حق تعیین سرنوشت، و مسئولیت کیفری شرکتها در چارچوب حقوق بینالملل یاد کرده . در پی انتشار این گزارش، دولت ایالات متحده آمریکا تحریمهایی را علیه خانم آلبانیز اعمال کرد.
.فرانچسکا پاولا آلبانِزه (ایتالیایی: Francesca Paola Albanese؛ زادهٔ ۳۰ مارس ۱۹۷۷) فعال دانشگاهی و وکیل بینالمللی ایتالیایی است. در اول مه سال۲۰۲۲، او به عنوان گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در سرزمینهای اشغالی فلسطین برای یک دوره سه ساله منصوب شد. آلبانِزه که یکی از مخالفان سرسخت اشغال فلسطین توسط اسرائیل است، در اولین گزارش خود توصیه کرد که کشورهای عضو سازمان ملل «طرحی برای پایان دادن به اشغالگری اسراییل-استعمارگر و رژیم آپارتاید» تهیه کنند. آلبانِزه از انفعال نسبت به این موضوع انتقاد کرده و ایالات متحده را «تسلیم لابی یهودی» و اروپا را دچار «احساس گناه در مورد هولوکاست» توصیف کرده و استدلال میکند که هر دو «مظلومان را در این درگیری محکوم میکنند».
از جمله تحولات مهم در این اجلاس برای ایران تصویب چهارمین گزارش ادواری همگانی جمهوری اسلامی ایران و گزارش سالانه دبیرکل درخصوص ادعاهای نقض حقوق بشر در ایران بود.