خانه‌های خالی از قهقهه و گریه کودک که یا از ناباروری و یا از بی انگیزگی زوجین برای فرزندآوری ناشی می شود، پیامدهای متعددی به همراه دارد، گویی تاریخ مصرف آن زمان که هر خانواده سه تا چهار فرزند و یا بیشتر داشت مدتهاست که سپری شده است.
کاهش نسبت جمعیت جوان و مولد در کشور و از سوی دیگر گسترش روز افزون جمعیت سالمندی هشدار بزرگی برای پیری جمعیت است. سالمندی جمعیت عواقب متعددی به دنبال دارد که کاهش نیروی کار و تولید ناخالص داخلی و کاهش ذخایر ارزی تنها بخش کوچکی از عواقب این معضل است.
علت کاهش و یا عدم تمایل خانواده به فرزندآوری که بیش از یک‌دهه است با آن درگیر هستیم متعدد است که افزایش میانگین سن ازدواج در بین جوانان مخصوصاً در بین جوانان کرمانشاهی یکی از این دلایل اصلی هست.
بالارفتن سن ازدواج، کم شدن میزان ازدواج، فاصله زیاد ازدواج تا فرزندآوری و سپس فاصله سنی غیراستاندارد در تولد فرزندان بعدی به عنوان یکی از دغدغه های اصلی نظام سلامت و بهداشت تبدیل شده است.
حدود سه میلیون و ۸۰۰ هزار زوج نابارور در کشور وجود دارد، حدود ۲۰درصد از زوجینی که در آستانه ازدواج هستند و زوجینی که ازدواج کرده اند متاسفانه ناباروری را در طول زندگی تجربه خواهند کرد.
اهمیت فرزندآوری و نگرانی ها از گسترش جمعیت سالمندی موجب شد تا رئیس جمهور در نخستین نشست ستاد ملی جمعیت تاکید کند که همه رسانه‌ها باید همت کنند تا قانون جمعیت به خوبی در جامعه انعکاس پیدا کند و مشوق‌ها برای افزایش و جوان‌سازی جمعیت به روشنی برای مردم تبیین شود.
آیت الله سید ابراهیم رئیسی با اشاره به اجرای «قانون جمعیت و تعالی خانواده»، گفت: همه دستگاه‌ها موظف هستند طبق مصوبات قانونی اقدامات خود را در راستای عملیاتی کردن این قانون انجام دهند و گزارش فعالیت‌های خود را به دبیرخانه ستاد ملی جمعیت ارایه کنند.
ترس از فقر و کاهش فرزندآوری
از همین رو یک روانشناس سلامت در گفتگو با ایرنا، اظهار کرد: یکی از علت های کاهش تمایل به فرزندآوری، نگرانی از چگونگی آینده فرزندان است که دغدغه های اقتصادی در این زمینه سهم بالایی دارد.
«فاطمه خالوان» با بیان اینکه ترس از فقر در افسردگی و کاهش فرزندآوری تاثیرگذار است، ادامه داد: لازم است تشویق به ازدواج ترویج یابد و امکاناتی از سوی دولت در این زمینه درنظر گرفته شود.
به گفته وی، گاه تک فرزندی موجب می شود فرزند آسیب ببیند و به دلیل نداشتن خواهر و برادر، دیگران و والدین خود را مقصر بداند، تنگی معیشت خیال فرزندآوری را از زوجین می گیرد.
این کارشناس یادآور شد، در چنین شرایطی باید در زمینه فرزندآوری و مهارت های زندگی به والدین آگاهی داد، تک فرزندی موجب افزایش تعداد سالمندان می شود و بر جمعیت، طبیعت، مسائل جغرافیایی آسیب رسان است و مدتها طول می کشد تا جمعیت از دست رفته جایگزین شود
و به قول معروف فرزندی که از آن به عنوان عصای پیری یاد می شود ممکن است دیگر نباشد.
پرداخت بیش از ۸۰۰میلیون تومان تسهیلات بیمه ای به ناباروران
در ادامه مدیرکل بیمه سلامت استان کرمانشاه به ایرنا گفت: از ابتدای دی ماه گذشته تا اردیبهشت نزدیک به ۸۶۰میلیون تومان در زمینه نازایی از سوی بیمه سلامت به متقاضیان پرداخت شده است.
دکتر «امید قادری» با بیان اینکه تا پایان سال گذشته ۳۶زوج اسناد هزینه را داده و پرداخت شده است، ادامه داد: مرکزاز بیمارستان معتضدی و جهاددانشگاهی با بیمه سلامت قرارداد دارند.
کدام خدمات نازایی تحت پوشش بیمه قرار دارد؟
مدیرکل بیمه سلامت استان کرمانشاه با اعلام اینکه تمام خدمات نازایی زیر پوشش بیمه قرار گرفته است، گفت: افراد هر هزینه‌ای در این زمینه از ابتدای فروردین ۱۴۰۰ انجام داده‌اند، با ارائه صورت حساب‌ها به بیمه سلامت می‌توانند شامل تسهیلات بیمه‌ای این سازمان قرار گیرند.
وی افزود: حتی افرادی که تحت پوشش دیگر سازمان های بیمه ای به غیر از بیمه سلامت هستند که خدمات نازایی راپوشش نمی‌دهد، با معرفی به سازمان بیمه سلامت می توانند از تسهیلات این سازمان در این بخش استفاده نمایند.
قادری اضافه کرد: در هفته های اخیر ۵۴ هزار نفر دیگر را نیز تحت پوشش بیمه قرار دادیم و خوشبختانه دیگر فرد بیمه نشده ای در استان وجود ندارد.
مدیرکل بیمه سلامت استان کرمانشاه در ادامه گفت: بیمه سلامت آماده عقد قرارداد با مراکز ارائه دهنده خدمات درمان نازایی است و در این حوزه اگر زوجین به بخش خصوصی نیز مراجعه نمایند تا ۶۰ درصد هزینه های درمان را سازمان بیمه سلامت پرداخت خواهد کرد.
چه تعداد زن در سنین باروری قرار دارند؟
در پایان کارشناس جوانی جمعیت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه به ایرنا گفت: براساس آخرین اطلاعات، ۵۸۹هزار و ۸۳۷ زن در سنین باروری یعنی در محدوده سنی ۱۵ تا ۴۹ ساله تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی است که از این تعداد حدود ۳۵۵هزار و ۶۴۳ نفر از این زنان، متاهل هستند که حدود ۶۰ درصد از جمعیت تحت پوشش دانشگاه را شامل می‌شود.
«سهیلا خزایی» با بیان اینکه قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در آبان ماه سال ۱۴۰۰ به همه دستگاه ها،ادارات، ارگان ها و سازمان ها ابلاغ شد، افزود: از تعهدات دانشگاه علوم پزشکی گسترش مراکز ناباروری در سراسرکشور است که در حال حاضر در کل کشور ۱۰۲ مرکز ناباروری آماده ارائه خدمت به زوجین نابارور ما هستند.
ناباروری اولیه ۱۲درصد از خانواده های کرمانشاهی را درگیر کرده است
خزایی ناباروری را به دو دسته تقسیم کرد و گفت: ناباروری اولیه به طور میانگین در کشور حدود ۱۱ درصد و در کرمانشاه حدود ۱۲ درصد است و میزان ناباروری ثانویه در کشور ۱۵ درصد و در کرمانشاه حدود ۱۶ درصد خانواده‌ها را درگیر کرده است.
این مسوول ادامه داد: در استان کرمانشاه ۲ مرکز ناباروری بیمارستان معتضدی و مرکز جهاد دانشگاهی آماده ارائه خدمت به همشهریان هستند.
خزایی در خصوص زوجین ناباروری که در سال ۱۴۰۰ به مراکز ناباروری در کل کشور، بیمارستان ها و مراکز خصوصی و دولتی مراجعه کرده اند، یادآور شد: طبق قانون بیمه موظف خواهد بود که حدود ۹۰ درصد از هزینه های زوج های نابارور را پرداخت می‌کند که این امر یکی از برنامه‌های حمایتی وزارت بهداشت با همکاری بیمه است که به خوبی در قانون به آن اشاره شده و قابلیت اجرایی دارد.
کارشناس جوانی جمعیت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه ادامه داد: از سال گذشته با همکاری اداره کل بیمه سلامت این اتفاق در استان کرمانشاه رقم خورده و به تعدادی از زوجین هم در خصوص ۹۰ درصد از پرداخت هزینه هایی که از ابتدای سال ۱۴۰۰ در بحث ناباروری بوده مبالغی پرداخت شده است.
خزایی اضافه کرد، یکی از پیامدهای کاهش نرخ باروری در کشور و در کرمانشاه که به شدت مقام معظم رهبری هم از آن نگران هستند و احساس ترس و هراس دارند، پیری جمعیت است.
وی افزود: ما با سالمندی جمعیت و بسته شدن پنجره طلایی مواجه هستیم و باید پرسید این فرصت تا چه زمان و برای چه مدت باز است و نگرانی ما برای چند سال خواهد بود.
به گفته وی، واقعیت این است که از سال ۱۳۸۵ پنجره جمعیتی برای ما باز شده و حدود ۷۰ درصد از کل جمعیت کشور در این پنجره است یعنی در سن کار، فعالیت و در سن تولید قرار دارد و به طور کلی ۷۰ درصد از جمعیت ایران در سنین مولد هستند.
خزایی ادامه داد: اینکه بستر تا چند اندازه فراهم باشد و شرایط و زیرساخت های کشور به چه سمتی پیش رود که از توان و انرژی این ۷۰ درصد چطور استفاده شود وظایفی است که بر عهده مسئولین حاکمیتی گذاشته شده است.
خزایی عنوان کرد: اگرر وند باروری روند کاهشی باشد نرخ رشد ما در سال ۱۴۳۰ به صفر می رسد و به میزان ۳۰ درصد از جمعیت کل کشور را سالمندان تشکیل می دهند و قطعاً سالمند شدن جمعیت، زنانه شدن جمعیت را به دنبال دارد.
وی با تاکید براینکه تبعات زیادی از سالمندی خواهیم داشت، گفت: مهمترین پیامد افزایش بار تکفلی هست که ما تجربه خواهیم کرد، افزایش تعداد بازنشستگانی که سهم آنان از تولید صفر است، افزایش شمار سالمندی که نیاز به حمایت دارد، از جمله این پیامدها است.
سالمندی و افزایش مستمری بگیران
کارشناس جوانی جمعیت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه معتقد است، افزایش بار مالی برای بیمه های بازنشستگی، ایجاد بحران مالی، کاهش نیروی کار و افزایش مستمری بگیران از دیگر پیامد گسترش جمعیت سالمندی است که همه اینها باعث می‌شود که ما کاهش منابع را در صندوق های بیمه داشته باشیم چرا که افزایش مصارف صندوق‌های ما با توجه به اینکه نیروی جوان و مولد در کشور کم خواهد بود و نیروی مصرف کننده زیاد است به شدت دچار کاهش خواهد شد.
وی ادامه داد: این پیامدها، نارضایتی بیمه‌شدگان و ایجاد بحران های اجتماعی و سیاسی را برای ما دنبال دارد.
به گفته خزایی، یکی دیگر از پیامدهای منفی گسترش سالمندی، کاهش نیروی کار و جمعیت فعال است که به دنبال آن شاهد کاهش شمار مالیات دهندگان در سطح کلان و حق بیمه پردازها در سطح خُرد خواهیم بود.
کاهش تولید ناخالص داخلی که مهمترین آن کاهش صادرات محصولات صنعتی است به همراه افزایش واردات، کاهش ذخایر ارزی و افزایش بدهی‌های خارجی به گفته این مسوول از دیگر عواقب کاهش فرزندآوری است.
خزایی ادامه داد: مساله‌ای که به یکی از چالش‌های اساسی ما با جوانان در سن ازدواج تبدیل شده عدم ازدواج جوانان در سنین مناسب است که تاکید ما به عنوان کارکنان سلامت و کارمندهای بهداشتی روی این موضوع است و اینکه چرا افزایش سن ازدواج منجر به کاهش فرزندآوری می‌شود از چند دیدگاه قابل بحث است.
این مسوول اضافه کرد، یکی از مسائل مهم که می‌توانیم به آن اشاره کنیم بحث ناباروری هست، مشخص است با توجه به اینکه سن بالا می‌رود میزان باروری افراد هم کاهش می‌یابد و این موضوع با یکدیگر رابطه معکوس دارد بنابراین اگر سن ازدواج بالا رود احتمال ناباروری زوجین افزایش پیدا می‌کند و این باعث عدم فرزندآوری در خانواده شده است.
خزایی اظهار کرد: فاصله بین تولد اولین فرزند با ازدواج موضوع دیگری است، از نظر ما کارمندان بهداشتی هر چقدر که فاصله بین سن ازدواج و تولد اولین فرزند کمتر باشد از نظر ابعاد سلامت برای ما قابل قبول تر است.
وی یادآور شد، یکی دیگر از مسائلی که موجب کاهش فرزندآوری شده است، فاصله است که خانواده‌ها بین موالید در نظرمی‌گیرند این فاصله معمولاً به میزان چهار تا پنج سال سن است که باعث می‌شود نازایی ثانویه دیر شناسایی شود و هم باتوجه به ازدواج در سنین بالا، زمان مناسب برای فرزندآوری در خانواده ها از دست می رود.
خزایی اضافه کرد، میزان ناباروری اولیه و ثانویه در استان کرمانشاه نسبت به کل کشور در مرتبه بالاتر قرار دارد راهکارهایی که برای زوجین نابارور در دانشگاه داشتیم، بحث پرداخت ۹۰درصد هزینه ها به زوجین نابارور است.
این مسوول با تاکید براینکه تحت پوشش قرار دادن همه زوجین نابارور در دستور کار دانشگاه قرار دارد، افزود: فرهنگسازی و آموزش سبک زندگی سالم یکی از محورهای اساسی در برنامه های دانشگاه علوم پزشکی است، تحقیقات علمیات ثابت کرده که در کنار درمان‌های دارویی که برای زوجین نابارور صورت میگیرد طب ایرانی و طب سنتی به عنوان طب مکمل کمک کننده است.
به گفته وی، در قرارگاه عملیاتی که در دانشگاه علوم پزشکی در ۲۵ اردیبهشت تشکیل شد کمیته هایی در این قرارگاه در حال اجرا است که در تمام آنها که شامل هفت کمیته تخصصی و علمی است، متخصصین طب سنتی ما راهکارهایی در خصوص مساله ناباروری ارائه کرده اند.
بالارفتن سن ازدواج بر فرزندآوری تاثیرگذار است
خزایی در یک جمعبندی ادامه داد: افزایش سن ازدواج در بین خانواده‌ها از جهت اینکه تاثیر زیادی بر فرزندآوری خانواده دارد یکی از علل مهم کاهش فرزندآوری در سال‌های اخیر هست که خانواده ها با آن درگیر هستند.
وی با اشاره به مساله فرهنگی گفت: فرهنگی که اکنون غالب در کشور شده این است که برخی خانواده‌ها به جای فرزندآوری ترجیح می‌دهند که از حیوانات خانگی استفاده کنند و یا اینکه تعداد فرزندها را به بهانه کیفیت فرزند، کم می‌کنند که این موارد از جمله مسائل مطرح شده برای علل کاهش فرزندآوری است.
کارشناس جوانی جمعیت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه یادآور شد، مساله اقتصادی هم شاید به عنوان علل ثانویه یکی از دلایل باشد، ولی موضوعی که در پیمایش ها و تحقیقات علمی به صراحت می‌توانیم به آن اشاره کنیم این است که متاسفانه فرزندآوری در خانواده هایی که از نظر اقتصادی جزو دهک‌های بالای اقتصادی هستند، کمتر است.
خزایی گفت: امیدواریم این فرهنگ تبدیل به احسن شود آنهم با فعالیت هایی که در دانشگاه علوم پزشکی و فرهنگ سازی که در همه ادارات به استناد قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت می شود و ما هم در اجرای آن به دنبال این مساله هستیم و یکی از نگرانی های مقام معظم رهبری هم همین مساله کاهش فرزندآوری و به دنبال آن پیری جمعیت است و امیداست انتظاری که از خانواده های کرمانشاهی می رود تحقق یابد.
