به گزارش ایرنا از ستاد حقوق بشر، مؤسسه صیانت از حقوق زنان در اجلاس ۵۸ شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو، نشست جانبی تخصصی با موضوع «تأثیر تحریم‌ها بر حقوق زنان» را با حضور جمعی از متخصصان و فعالان حقوق بشر بین‌المللی برگزار کرد.
در این نشست، نیلوفر مقدمی عضو هیات علمی پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا و مونا رحمانی، مؤسس و مدیر موسسه بین‌المللی کنشگران توسعه فردا، به عنوان سخنرانان اصلی به ارائه نظرات و تحلیل‌های خود در خصوص تأثیرات منفی تحریم‌ها بر حقوق زنان پرداختند.
این نشست با هدف جلب توجه جامعه بین‌المللی به چالش‌های موجود در زندگی زنان تحت تأثیر تحریم‌ها و لزوم اتخاذ اقدامات بین‌المللی برای حمایت از حقوق این قشر برگزار شد.
تأثیر تحریم‌ها بر زندگی خانواده‌های ایرانی
مقدمی با اشاره به تأثیر تحریم‌ها بر زندگی خانواده‌های ایرانی و گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۲۲، اظهار کرد: «تحریم‌ها در دهه گذشته، تأثیرات چشمگیری بر اقتصاد ایران گذاشته، این تحریم‌ها به ویژه بر تولید ناخالص ملی، تولید و صادرات نفت تأثیر منفی داشته‌اند.»
وی ادامه داد: «تحریم‌ها موجب کاهش چشمگیر رشد اقتصادی ایران شده‌اند و بر اساس گزارش‌های موجود، تولید ناخالص ملی ایران در مقایسه با وضعیت غیرتحریمی، بین ۱۲ تا ۱۹ درصد کاهش یافته است. ضمن اینکه تحریم‌ها پیامدهای جدی بر وضعیت رفاه مردم به خصوص در خانواده‌های کم‌درآمد داشته است.»
مقدمی سپس به تحلیل وضعیت اقتصادی ایران تحت تحریم‌ها پرداخت و افزود: «از زمان انقلاب اسلامی ۱۹۷۹، ایران تحت تحریم‌های مختلفی قرار داشته است، اما شدیدترین تحریم‌ها از سال ۲۰۱۰ علیه ایران وضع شدند، به ویژه پس از خروج ایالات متحده از برجام در سال ۲۰۱۸ و کمپین فشار حداکثری دولت ترامپ، شرایط اقتصادی ایران بحرانی‌تر شد.»
وی افزود: «نخستین اثر تحریم‌ها را می‌توان در درآمد-هزینه خانوارها مشاهده کرد، فشار اقتصادی ناشی از تحریم‌ها، توان خرید خانوارها را کاهش داده و بسیاری از خانواده‌ها مجبور به کاهش مصرف کالاهای اساسی از جمله گوشت و نان شده اند.»
این استاد دانشگاه در ادامه به مشکلات بازار کار در ایران اشاره کرد و گفت: «یکی از تبعات تحریم‌ها از دست دادن شغل به ویژه در بخش‌های کلیدی است، به طور مثال، صنعت نفت و گاز ایران که سهم بزرگی در بازار اشتغال کشور دارد، از این تحریم‌ها آسیب جدی دیده است. به طوری که صادرات نفت ایران از ۲.۵ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۷ به کمتر از ۵۰۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۲۰ کاهش یافته است.»
مقدمی تصریح کرد که بسیاری از ایرانیان به دلیل کاهش فرصت‌های شغلی رسمی، به سمت مشاغل غیررسمی نظیر دستفروشی و رانندگی تاکسی گرایش پیدا کرده‌اند که این مشاغل از امنیت شغلی پایین و مزایای کمی برخوردارند.
وی همچنین به آثار اجتماعی و روانی تحریم‌ها بر خانواده‌ها اشاره کرد و گفت: «تحریم‌ها نه تنها بر اقتصاد تأثیر گذاشته بلکه موجب افزایش فقر، بحران سلامت روانی و کاهش سطح رفاه و آموزش کودکان شده است.»
این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به گزارش النا دوهان، گزارشگر ویژه آثار منفی تحریم‌های یکجانبه قهری، بیان کرد: «تحریم‌ها یک چرخه معیوب و ناکارآمد را ایجاد کرده‌اند که در آن کشورها نه تنها قادر به تأمین نیازهای اساسی شهروندان خود نیستند، بلکه به دلیل نقض حقوق بشر، مجدداً با تحریم‌های جدید مواجه می‌شوند. بنابراین، به جای اعمال تحریم‌ها باید بر گفت‌وگو و تعامل مؤثر تمرکز کرد.»
ر ادامه این نشست، مونا رحمانی فعال حقوق بشر و مدیر مؤسسه بین‌المللی کنشگران توسعه فردا، با تأکید بر اینکه ایران تنها متعلق به ایرانیان نیست، به حضور بیش از ۶ میلیون پناهنده خارجی، عمدتاً از افغانستان در ایران اشاره کرد و گفت: «وقتی درباره تحریم‌ها صحبت می‌کنیم، فقط درباره مردم ایران نیست، بلکه درباره تمام اتباعی است که در این مرز و بوم زندگی می‌کنند.»
رحمانی تصریح کرد: زنان باردار به دلیل تحریم‌ها، قادر به دریافت خدمات پزشکی استاندارد نیستند، زیرا تجهیزات پیشرفته‌ای مانند سونوگرافی سه‌بعدی در کشور موجود نیست.
این فعال حقوق بشر به مشکلات دانشجویان ایرانی نیز پرداخت و اظهار کرد که آن‌ها با موانع متعددی برای تحصیل در دانشگاه‌های بین‌المللی مواجه‌اند.
وی تصریح کرد: گرچه تحریم‌کنندگان مدعی‌اند که اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی از تحریم‌ها معاف هستند، اما شرکت‌های دارویی و تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی از بیم مجازات‌های بین‌المللی از همکاری با ایران خودداری می‌کنند. این مسئله به‌طور مستقیم بر بیماران خاص، از جمله مبتلایان به تالاسمی و معلولان، تأثیر گذاشته و روند درمان آن‌ها را مختل کرده است.
رحمانی همچنین به مشکلات سازمان‌های مردم‌نهاد ایرانی اشاره کرد که به‌دلیل تحریم‌ها نمی‌توانند در نشست‌های بین‌المللی شرکت کنند یا از حمایت‌های مالی جهانی بهره‌مند شوند.
وی با تأکید بر اینکه تحریم‌ها نه‌تنها بر دولت‌ها، بلکه بر زندگی مردم عادی تأثیر مخرب دارد، از جامعه بین‌المللی خواست تا تأثیرات انسانی این محدودیت‌ها را در نظر گرفته و برای رفع تحریم‌های ظالمانه علیه مردم ایران اقدام کند.
این فعال حقوق بشر از نمایندگان حاضر در نشست شورای حقوق بشر درخواست کرد که با درک واقعی از پیامدهای تحریم‌ها، گامی در جهت احقاق حقوق مردم ایران و دیگر کشورهایی که با این محدودیت‌ها روبه‌رو هستند، بردارند.
برخی از نمایندگان کشورها و سازمان های مردم نهاد حاضر در نشست نظرات خود را پیرامون موضوعات مطرح کردند.
تحریم‌ها نه تنها ایران بلکه بیش از ۳۵ کشور دیگر را تحت تاثیر قرار داده است
در ادامه این نشست جیرانی نماینده و رایزن جمهوری اسلامی ایران،با اشاره به تأثیرات منفی تحریم‌ها بر تولید ناخالص ملی کشورها، آن را سیاستی یکجانبه خواند که نه‌تنها ایران، بلکه بیش از ۳۵ کشور دیگر را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
وی تأکید کرد که تحریم‌ها به‌مثابه «تسلیحاتی شدن اقتصاد و تجارت» به‌کار گرفته شده‌اند و هدف آن‌ها جلوگیری از رشد و توسعه اقتصادی کشورهای هدف است.
جیرانی همچنین خواستار بازتاب این موضوع در اسناد و توافقنامه‌های بین‌المللی شد و بر لزوم تدوین قطعنامه‌هایی در سازمان ملل متحد در خصوص مقابله با استفاده ابزاری از اقتصاد و تجارت تأکید کرد.
