با احتساب اشخاص تبعی تحت تکفل این گروهها، در مجموع بیش از ۴۴ میلیون نفر از جمعیت کشور عضو خانواده تامین اجتماعی به شمار میروند. اما اکنون بنابر آخرین اعلام سازمان تامین اجتماعی، زنان خانهدار نیز میتوانند در زمره صاحبان حرف و مشاغل آزاد از مقررات حمایتی در قالب خانواده تامین اجتماعی بهرهمند شوند. اما بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد چگونه است؟
مدیرکل امور بیمهشدگان سازمان تامین اجتماعی در این رابطه گفت: برخی هموطنان که مشمول نظامهای حمایتی نباشند، به طرق مختلف (حسب مورد) پس از پرداخت حق بیمه مربوطه، میتوانند تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی قرار بگیرند.
مهدی شکوری توضیح داد: براساس ماده ۱ آئیننامه اجرایی قانون بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد مصوب ۲۹/۰۷/۶۶ و ۱۳هیأت وزیران، صاحبان حرف و مشاغل آزاد به اشخاصی گفته میشود که برای انجام حرفه و شغل مورد نظر با داشتن کارگر (کارفرما) یا خود به تنهایی (خویش فرما) به استناد مجوز اشتغال صادره از سوی مراجع ذیصلاح یا تشخیص هیأت مدیره سازمان تأمین اجتماعی به کار اشتغال داشته باشند.
وی ادامه داد: اشخاصی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کار میکنند و به صورت اجباری مشمول مقررات قانون تامین اجتماعی قرار دارند (مشمولین بند الف ماده ۴ قانون تامین اجتماعی). نرخ حق بیمه این افراد مطابق تبصره ۱ ماده ۲۸ قانون تأمین اجتماعی با احتساب سهم کارفرما، بیمهشده و دولت معادل ۳۰ درصد مزد یا حقوق است.
شکوری افزود: این اشخاص باید مشمول مقررات حمایتی خاص نبوده و با توجه به مفاد ماده ۶ آئین نامه اجرایی یاد شده، بیمه مشمولین واجد شرایط از تاریخ ثبت تقاضا در هریک از شعب سازمان تامین اجتماعی شروع می شود.
مدیرکل امور بیمهشدگان سازمان تامین اجتماعی درخصوص نرخ پرداخت حق بیمه این گروه از بیمهشدگان و تعهدات بلندمدت موضوع قانون تامین اجتماعی گفت: بیمه بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی با نرخ ۱۴ درصد (۱۲ درصد سهم بیمه شده + ۲ درصد سهم دولت) محاسبه میشود. بیمه بازنشستگی و فوت نیز با نرخ ۱۶ درصد(۱۴ درصد سهم بیمه شده + ۲ درصد سهم دولت) و بیمه بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت با نرخ ۲۰ درصد (۱۸ درصد سهم بیمه شده + ۲ درصد سهم دولت) پرداخت خواهد شد.
شکوری اضافه کرد: همچنین اشخاصی که سابقه پرداخت حق بیمه قبلی نزد سازمان داشته و بنا به دلایلی بیمهپرداز نیستند، میتوانند براساس مفاد ماده ۲ آئیننامه ادامه بیمه به طور اختیاری مصوب ۲۶/۰۶/۱۳۸۵ و اصلاحیه های مورخ ۲۰/۱۱/۱۳۸۶ شورای عالی تأمین اجتماعی و ۱۱/۱۱/۱۳۸۹ و ۰۹/۱۰/۱۳۹۶ هیأت امناء سازمان تأمین اجتماعی و صندوق های تابعه (موضوع تبصره ماده ۸ قانون تأمین اجتماعی) اقدام کنند.
به گفته وی، حق بیمه متقاضیان برای استفاده از تعهدات موضوع قانون تأمین اجتماعی بابت بیمه بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت و خدمات درمانی، مجموعاً ۲۷ درصد دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه است.
وی تاکید کرد: در راستای اجرای ماده “۷” قانون تأمین اجتماعی و به منظور تعمیم و گسترش چتر حمایتی بیمه به آحاد جامعه فاقد پوشش بیمهای و استقرار نظام هماهنگ و متناسب با برنامههای تامین اجتماعی، سازمان از سال ۱۳۸۳ اقدام به ایجاد شرایط بیمه برای گروههای اجتماعی غیرمشمول نظام حمایتی خاص کرد و تاکنون نیز ۲۵ گروه با انعقاد قرارداد با کارفرمایان مجازی (انجمنها، اتحادیهها و…)، تحت پوشش قرار گرفته است.
زنان خانهدار ۱۸ تا ۵۰ ساله نیز همانند این جمعیت میتوانند خود را بیمه کنند. مطابق با منابع رسمی، بیمه زنان خانهدار از آذر سال ۱۳۸۷ آغاز شد. در این تاریخ هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی این بیمه را ذیل بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد تصویب کرد و مصوبه مربوطه به تمامی واحدهای اجرایی این سازمان ابلاغ شد.
این نوع بیمه بر اساس خوداظهاری انجام شده و متقاضی می تواند راساً درخواست انعقاد قرارداد داده و با پرداخت حق بیمه مقرر از خدمات تامین اجتماعی برخوردار شود.
براساس اصل ۲۹ قانون اساسی کشور نیز بهرهمندی از مقررات حمایتی تامین اجتماعی یک حق همگانی بوده و استفاده از امکانات بهداشتی، درمانی، مراقبتهای پزشکی، بیمه بیکاری، بازنشستگی و از کارافتادگی باید برای تمامی شهروندان قابل دریافت باشد.
ماده یک قانون تامین اجتماعی مصوب سال ۱۳۵۴ هم اجرا، تعمیم و گسترش انواع بیمههای اجتماعی را برای همه اقشار جامعه یک تکلیف قانونی عنوان کرده است. در راستای تحقق این موضوع بیمه گروههای مختلف از جمله زنان خانهدار نیز در دستور کار قرار گرفته است.
این جمعیت از زنان در کارگاههای مشمول سازمان تامین اجتماعی فعال نبوده و در حقیقت غیرشاغل محسوب میشود، اما متقاضی بیمه است.
در تعاریف رسمی نیز زنان خانهدار وظیفه نگهداری از خانه و خانواده و تربیت فرزند را به عهده داشته و بیشک به دلیل پرورش نسلهای آتی نقشی اساسی در توسعه و پیشرفت هر کشور ایفا کرده و شایسته برخورداری از مقررات حمایتی در قالب بیمههای سازمانی خواهد بود.
رشد ۲ برابری بیمه زنان خانهدار
مهرداد قریب معاون بیمهای سازمان تامین اجتماعی نیز ۲۹ آذر سال جاری با اشاره به طرح بیمه فراگیر خانواده ایرانی گفت: برخورداری زنان خانهدار از قوانین حمایتی تامین اجتماعی در قالب بیمه از سالها پیش همواره در دستور کار این سازمان قرار داشته و با افزایش آگاهیبخشی و اطلاعرسانیها و همچنین توسعه آی تی در ماههای اخیر سبب رشد دو برابری بیمه زنان خانهدار شده است.
براساس گزارش منتشره از سازمان تامین اجتماعی، برخورداری از این بیمه مستلزم تاهل هم نیست و زنان مجرد ۱۸ تا ۵۰ ساله نیز میتوانند از این مزایا استفاده کنند. مطابق با این گزارش همچنین بهرهمندی از این قانون، مستلزم سابقهبیمهپردازی نبوده و زنان این بازه سنی میتوانند بدون سابقه پرداخت بیمه خود را بیمه کنند.
در خصوص افراد بالای ۵۰ سال نیز میزان سابقه بیمهپردازی قبلی به حداکثر سن مورد نظر اضافه میشود و افرادی که حداقل دارای ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه قبلی باشند از اعمال سقف سنی مقرر معاف خواهند بود.
از دیگر ویژگیهای خاص بیمه زنان خانهدار امکان انتخاب نرخ پرداخت حقبیمه و دستمزد مبنای پرداخت حقبیمه است.
نرخ پرداخت حقبیمه زنان خانهدار برای برخورداری از حمایتهای بازنشستگی ۱۲ درصد؛ بازنشستگی و فوت(پرداخت مستمری به بازماندگان واجد شرایط) ۱۴ درصد و بازنشستگی، فوت و از کار افتادگی ۱۸ درصد است.
همچنین در مواردی که دستمزد انتخابی متقاضی بالاتر از حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار باشد، ضریب دستمزد انتخابی نسبت به حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار همواره در سنوات آتی، رعایت میشود.
انتخابی بودن استفاده از خدمات درمانی از دیگر مزایای طرح بیمه زنان خانهدار است. در صورتی که زنان متقاضی استفاده از این نوع بیمه تحت تکفل پدر، مادر یا همسر خود بوده و از این طریق از مزایای درمانی سازمان تأمین اجتماعی برخوردار باشند، نیازی به پرداخت حق سرانه درمان نیست و در غیر این صورت میتوانند با پرداخت حق سرانه درمان مصوب از خدمات درمانی مراکز ملکی و همچنین طرف قرارداد سازمان تأمین اجتماعی نیز برخوردار شوند.
متقاضیان این بیمه همچنین به صورت غیرحضوری، بدون مراجعه به شعب تامین اجتماعی و با ورود به سامانه خدمات غیرحضوری سازمان تامین اجتماعی به آدرس اینترنتی www.es.tamin.ir میتوانند نسبت به انعقاد قرارداد و پرداخت حق بیمه اقدام کنند.
بیشک حمایت از جمعیت زنان به عنوان یک عنصر حیاتی در ساختار اجتماعی خانواده در قالب قوانین حمایتی، میتواند موجب تقویت انجام وظایف نقش، به ویژه تربیت و پرورش فرزندان به عنوان آیندهسازان کشور باشد و در نهایت توسعه و پیشرفت سرزمین را به دنبال داشته باشد.