رعایت حد و حدود در روابط اجتماعی سلامت جامعه را تضمین می‌کند

به زنان دیپلماسی، برنامه چراغ شبکه ۵، در آخرین قسمت فصل سوم، میزبان «مهسا تدین سعدی» قاضی، استاد دانشگاه و مشاور قضائی دادگستری و دادیار خانواده بود.

تدین سعدی با اشاره به بعد اجتماعی انسان گفت: هر انسانی به طور طبیعی روابطی خارج از محیط خانواده به فراخور تعاملات و ارتباطاتش دارد که این امری طبیعی است اما زمانی این روابط به محاکم قضائی ارجاع داده می‌شود که برخی افراد از حدود روابط معقول و منطقی خارج شده و دچار آسیب شده باشند. هر مسئله‌ای می‌تواند جوانب مثبت و منفی خود را داشته باشد. اما آنچه مربوط به حیطه‌ی فعالیتی محاکم قضائی می‌شود همان بُعد منفی امر است. روابط دختر و پسر نیز از همین جنس است که در پی تداوم ارتباط و فارغ از دلبستگی هایی که پیش می‌آید، منجر به سو استفاده هم می‌شود. برای مثال پرونده‌ای داشتیم که دختر و پسری پس از دوستی و کسب شناخت لازم، به همدیگر علاقمند می‌شوند و با هم قرار ملاقات‌هایی در پارک یا سینما می‌گذاشتند و حتی عکس هم می‌گیرند. از سویی چون هر دو قصد ازدواج داشتند آقا پسر برای خواستگاری از ایشان به منزل دختر خانم هم می‌روند ولی بنا به دلایلی این ازدواج شکل نمی‌گیرد. در نتیجه آقا پسر با عکس‌هایی که از دختر خانواده داشته، شروع به باج گیری می‌کند. در واقع عکس‌ها مستمسکی برای سو استفاده می‌شود. در حالی که هیچیک از آنها در ابتدا نیت سوئی نداشتند و فکر نمی‌کردند کار به اینجا برسد.

وی تصریح کرد: بررسی آسیب‌های اجتماعیِ حاصل از روابطِ خارج از چارچوب خانواده محدود به بازه‌ی زمانی خاصی نیست. چه بسا یک آسیب بعدها و پس از گذشت سالهای متمادی بروز و ظهور یابد. اتفاقاً پرونده‌ای داشتم که دختر و پسری با هم دوست بودند ولی بعد از مدتی هر کس در مسیر زندگی خودش قرار می‌گیرد، دختر خانم با فرد دیگری ازدواج می‌کند اما بعد از گذشت چند سال به حسب اتفاق دختر خانم آقا پسر را در یک محیطی می‌بینند. دختر خانم که قبلاً از رابطه‌ای که با آن پسر داشته به سختی جدا شده بود و در ظاهر همه چیز را فراموش کرده و با خودش کنار آمده بود و حتی ازدواج هم کرده بود و فرزند هم داشت، اما دیدار مجدد این پسر و تداعی خاطرات گذشته سبب ایجاد رابطه‌ی مجدد بین آنها شده و علاقه‌ی بین آنها زنده می‌شود تا حدی که قصد داشتند به هم رجوع کنند و با هم باشند که متأسفانه در پی این تصمیمشان منجر به حذف فیزیکی همسر این خانم به صورت فجیعی می‌شود.

افراد مجرم، بالفطره مجرم نیستند

وی یادآور شد: متأسفانه در برخی روابط خانوادگی نیز آسیب‌هایی که حاصل عدم رعایت حریم‌های لازم بین زن و مرد هست، دیده می‌شود که در پی آن هم جرایمی رخ می‌دهد. در یکی از پرونده‌های قضائی، خانمی ازدواج کرده و صاحب فرزند هم بوده ولی در روابط با همسرش اختلاف‌هایی داشته، وقتی این اختلافات بالا می‌گیرد، شروع به مقایسه‌ی همسرش با فردی از اقوام که نسبت فامیلی با او داشته و هر دو اهل رعایت نبودند، می‌افتد. سرانجام مقایسه‌ها بیشتر شده و به اختلافات دامن می‌زند و خانم سعی می‌کند طلاق بگیرد ولی امکانش نبوده، این اختلافات از یک صحبت فامیلی ساده شروع می‌شود و در نهایت با تصور اینکه این خانم با آن آقا وجوه اشتراک زیادی دارند، با هم نقشه می کشند تا همسر این خانم را به قتل برسانند. متأسفانه خانم داروی بیهوشی را در غذای همسرش می‌ریزد و فرزندش را به اتاق دیگری می‌فرستند بعد هم آقا وارد می‌شوند و همسر این خانم را به قتل می‌رسانند و از همین جا کارشان به محکمه‌ی قضائی ختم می‌شود.

وی در پاسخ به سوال مجری خاطر نشان کرد: طبیعی است که با بالا رفتن سن افراد تجربه و مهارت‌های بیشتری نسبت به قبل هم در آنها شکل می‌گیرد و به عبارتی در مواجهه با مسائل رفتارهای معقول و پخته‌تری هم دارند. ولی این امر لزوماً به این معنی نیست که افراد بزرگسال و یا تحصیل کرده و دارای موقعیت‌های اجتماعی آن چنانی، مرتکب هیچ خطایی نمی‌شوند. پرونده‌های قضائی متعددی که وجود دارد حاکی از این واقعیت است. مرتکبینِ جرایم، گاهی افرادی بزرگسال و حتی مسنّ هستند و سن افراد تعیین کننده و معیار نیست. گاهی آسیب‌ها و جرایم از بستر فضای مجازی نشئت می‌گیرد. برای مثال پرونده‌ای داشتیم که در پی مسائل علمی و فرهنگی ارتباطشان شروع می‌شود ولی ادامه دار می‌شود. در پی استمرار تعامل، ناخود آگاه یک وابستگی بین افراد شکل می‌گیرد و به نحوی عادت می‌کنند. اما بحث صمیمی تر شده و به حریم شخصی هم رسوخ پیدا می‌کند تا حدی که قرار دیدار می‌گذارند و در نتیجه در پی رابطه‌ی این دو نفر، تعهد مرد نسبت به خانواده و همسر خودش کمتر شده و نهایتاً همسر خودش را طلاق می‌دهد. نکته‌ی مهم این است که این حرف‌ها به این معنی نیست که افرادی که این حدود را چه در پوشش و چه در روابط رعایت می‌کنند، مشکلی هم ندارند اما مسئله این است که وقتی این حدود رعایت نمی‌شود، شیوع آسیب‌ها و عمق و دامنه‌ی آسیب‌های حاصل از آن بیشتر و خطرناک‌تر است.

این مشاور قضائی دادگستری و دادیار خانواده در بخشی از سخنانش گفت: افراد مجرم، بالفطره مجرم نیستند. در محاکم قضائی مجرمین متفاوت هستند؛ برخی ناخودآگاه و به اشتباه در پی تصمیمی غلط یا در پی موقعیتی که قرار می‌گیرند، رفتاری از آنها سر می‌زند که جرم محسوب می‌شود علیرغم اینکه از سوی آنها ناخواسته بوده است اما برخی دیگر جرم را پیشه‌ی خود قرار داده اند و برای آنها تفاوتی ندارد که طرف مقابل آنها چه کسی است و یا چه پوششی دارد بلکه هدفش ارتکاب جرم است. مواردی هم بوده که خانم فردی موجه و معتقد بوده و هنگام سوار شدن به تاکسی مورد تعرض قرار می‌گیرد چون طرف مقابل هدفش دزدی و تعرض بوده است. اما این مسئله به منزله این نیست که گفته شود پس پوشش تأثیری ندارد! بلکه این امری طبیعی است. مثلاً حوادثی مثل زلزله یا سیل یک رویداد طبیعی است و نمی‌توان گفت اگر یکسری اصول رعایت شود هیچ گاه سیل و زلزله‌ای هم رخ نخواهد داد! انسان‌ها موظف و مکلّف به رعایت اصول و هنجارهای اجتماعی هستند تا آمار آسیب‌ها و وقوع جرایم نیز شایع و ناهنجار نشود و کاهش یابد. چه بسا ضرورت رعایت حد و حدود و حریم‌ها بیشتر به نفع زنان و فراتر از آن امنیت خانوادگی و آرامش روانی افراد و سلامت اجتماعی است.